Uitreiken van kopieën in plaats van originele poststukken niet in strijd met Pbw of EVRM
In de Penitentiaire Inrichting (PI) Almelo ontvangen gedetineerden geen originele poststukken meer, maar alleen kopieën daarvan. Dit wordt gedaan om te voorkomen dat Spice (synthetische drugs) de inrichting in komt. De Spice werd namelijk geïmpregneerd in het papier. Er geldt een uitzondering voor post van (bijvoorbeeld) advocaten.
De beroepscommissie van de RSJ heeft nu geoordeeld dat dit beleid niet in strijd is met de Penitentiaire beginselenwet (Pbw) of het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).
Toelichting
Als de Spice zorgvuldig is aangebracht op een poststuk, dan valt dit volgens de directeur van de PI Almelo niet op. Door geen originele poststukken meer uit te reiken, wordt dus voorkomen dat Spice ongezien de inrichting in komt. De directeur heeft daarnaast benadrukt dat Spice ernstige, levensbedreigende gevolgen kan hebben voor de gebruikers daarvan. Dat geldt al voor kleine hoeveelheden.
In artikel 36 van de Pbw is geregeld hoe wordt omgegaan met post van en naar gedetineerden. Het uitreiken van kopieën in plaats van originelen is in dit artikel niet expliciet geregeld. De directeur mag op grond van dit artikel echter wel maatregelen treffen die nog verder gaan. Daarnaast is het beleid van de PI Almelo van belang voor de orde en veiligheid in de inrichting en het voorkomen van strafbare feiten. Die belangen worden genoemd in het wetsartikel. Daarom is de beroepscommissie van oordeel dat het beleid onder de reikwijdte van artikel 36 van de Pbw valt.
Het is vervolgens de vraag of het beleid van de PI Almelo ook noodzakelijk is. Die eis volgt namelijk zowel uit de Pbw als uit het EVRM. De beroepscommissie ziet deze noodzaak vanwege de belangen die er op het spel staan. Gelet daarop is de beroepscommissie ook van oordeel dat het beleid proportioneel is en dat minder ingrijpend beleid niet voldoende is.
Het beleid is proportioneel
De beroepscommissie begrijpt dat het voor een gedetineerde verschil kan maken of hij een kopie of het origineel van een poststuk ontvangt. Bovendien is er een risico dat het personeel bij het kopiëren onbedoeld kennisneemt van de inhoud van een poststuk. De beroepscommissie is echter van oordeel dat deze bezwaren niet opwegen tegen de grote gezondheidsrisico’s van Spice.
Minder ingrijpend beleid is niet voldoende
Volgens de gedetineerde die het beroep heeft ingesteld, hoeft een poststuk alleen gekopieerd te worden als er een verdenking is op basis van de geadresseerde gedetineerde of van het concrete poststuk. De Spice werd echter ook ingevoerd via medegedetineerden en als de Spice zorgvuldig is aangebracht, hoeft een geïmpregneerd poststuk niet op te vallen. Minder ingrijpend beleid is dus minder waterdicht, terwijl dat juist bij Spice van groot belang is.
Er wordt wel onderscheid gemaakt door post die direct afkomstig is van aanbieders als Hallmark in origineel uit te reiken. Ook zogeheten ‘geprivilegieerde post’ (van advocaten en overheidsinstanties) wordt in origineel uitgereikt.
Juridische conclusie
Tegen algemeen beleid kan niet worden geklaagd, tenzij dit beleid in strijd is met hogere wet- of regelgeving. In dit geval is er geen strijd met hogere wet- of regelgeving. De beklagcommissie van de PI Almelo heeft de gedetineerde dan ook terecht niet-ontvankelijk verklaard in zijn beklag. De beroepscommissie verklaart het beroep van de gedetineerde daarom ongegrond.
Lees de uitspraak hier: RSJ 21/20548/GA, 16 maart 2023, beroep.