Het eind van het jaar is in zicht

Met welke adviesonderwerpen gaat de RSJ in 2024 aan de slag? Dat staat in het adviesprogramma 2024.

De RSJ adviseert op verzoek van de bewindspersonen van het ministerie van Justitie en Veiligheid en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Daarnaast adviseert de RSJ op eigen initiatief.

In 2024 wordt onder andere op verzoek geadviseerd over de mogelijkheden om elektronisch toezicht toe te passen, zowel aan de voorkant als de achterkant van de strafrechtketen. Ook wordt op verzoek geadviseerd over rechtspositionele en ethische afwegingen bij de inzet van nieuwe vormen van technologie in de forensische zorg, veiligheidsrisico’s bij ouders in scheidingszaken en het belang van het kind bij een regeling voor meerouderschap- en gezag.

Op eigen initiatief zal de RSJ adviseren over de positie van vrouwen en meisjes binnen de strafrechtstoepassing. Hierbij zal de RSJ aandacht besteden aan de specifieke behoeften van vrouwen en meisjes en de beschikbaarheid van voorzieningen voor hen in het gevangeniswezen, de forensische zorg en Justitiële Jeugdinrichtingen.

Het adviesprogramma 2024 is flexibel; gedurende het jaar kunnen prioriteiten in advisering veranderen door actuele vraagstukken en maatschappelijke ontwikkelingen. Op deze pagina is een overzicht van alle lopende adviestrajecten te vinden.

Adviesprogramma 2024

In het ‘Tijdschrift voor Gezondheidsrecht’ is onlangs een artikel verschenen van Arjan de Groot, jurist bij de RSJ, waarin het medisch klacht- en beroepsrecht bij de RSJ uiteen is gezet. In het artikel wordt dieper ingegaan op deze medische (beroeps)procedure, waarbij wetgeving en recente rechtsontwikkelingen worden geduid en geanalyseerd. Het artikel geeft antwoord op regelmatig terugkomende vragen die samenhangen met de medische (beroeps)procedure.

De Penitentiaire beginselenwet en de Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen bieden de mogelijkheid voor gedetineerden en jeugdigen om het medisch handelen van of namens de inrichtingsarts ter beoordeling voor te leggen aan de medische beroepscommissie van de RSJ. In het beroepschrift moet de gedetineerde uitleggen waarom hij of zij het niet eens is met de behandeling van de inrichtingsarts. De beroepscommissie beoordeelt vervolgens het handelen of nalaten van de inrichtingsarts, aan de hand van de in de wet neergelegde norm.

In het artikel wordt ingegaan op de procesrechtelijke beoordeling door de beroepscommissie en hoe en op basis waarvan de beroepscommissie tot haar oordeel komt. Verder is er aandacht besteed aan de vraag hoe ver de verantwoordelijkheid van de inrichtingsarts reikt bij medische vraagstukken. Ten slotte is een laatste deel van het artikel gewijd aan de verhouding en verschillen tussen het medisch tuchtrecht en het medisch klacht- en beroepsrecht op grond van de Penitentiaire beginselenwet.

Het medisch klacht- en beroepsrecht bij de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) uitgelegd

Vrijheidsbeperkende maatregelen zijn op basis van de Jeugdwet niet toegestaan in de open residentiële jeugdhulp, maar deze worden in de praktijk wel toegepast. De staatssecretaris van VWS heeft de RSJ verzocht een advies uit te brengen over de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen in de open residentiële jeugdhulp.

Vrijheidsbeperking in de open residentiële jeugdhulp is een ingewikkeld onderwerp waar verschillend over wordt gedacht. De RSJ schetst daarom in het advies eerst de achtergrond en brede context, voordat de conclusies en aanbevelingen worden geformuleerd.

De RSJ concludeert onder andere dat vrijheidsbeperking van jeugdigen verschillend is geregeld, in verschillende wetten: hoofdstuk 6 Jeugdwet, de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg en de Wet zorg en dwang. De RSJ adviseert één wettelijke regeling te ontwerpen voor de zorg en ondersteuning aan jeugdigen, door middel van een harmonisatie van deze drie wetten.

De RSJ is zich ervan bewust dat een dergelijke stelselherziening tijd kost. Om die reden doet de RSJ voor de middellange termijn een aantal aanbevelingen om een situatie te creëren waarin de positie en rechtsbescherming van de jeugdige in de open residentiële jeugdhulp worden versterkt.

De RSJ onderschrijft de breed gedeelde opvatting dat vrijheidsbeperkende maatregelen zoveel mogelijk moeten worden voorkomen. Tegelijkertijd is de RSJ van mening dat wanneer deze maatregelen in uitzonderlijke en noodzakelijke gevallen wél worden toegepast, de jeugdige beschermd moet worden door middel van rechtswaarborgen. Zolang deze rechtswaarborgen niet gerealiseerd zijn, adviseert de RSJ dat vrijheidsbeperking in de open residentiële jeugdhulp niet mag worden toegepast, tenzij sprake is van een noodsituatie. Hierbij geldt dat de RSJ adviseert om insluiting in het geheel niet toe te passen, ook niet in noodsituaties.

De RSJ heeft op verzoek van de staatssecretaris van VWS een advies uitgebracht over het voorstel tot wijziging van de Regeling Jeugdwet. De voorgestelde wijzigingen houden verband met de recent aangenomen Wet rechtspositie gesloten jeugdhulp.

De betreffende wijzigingen gaan over het aanwijzen van beroepsgroepen die de functie van gekwalificeerde gedragswetenschapper en jeugdhulpverantwoordelijke mogen vervullen en over het toekennen van zak- en kleedgeld aan jeugdigen.

In dit advies gaat de RSJ alleen in op het aanwijzen van beroepsgroepen die de functie van jeugdhulpverantwoordelijke mogen uitoefenen. De voorgestelde wijziging beoogt mogelijk te maken dat ook medewerkers zonder (relevante) beroepsregistratie kunnen worden aangewezen als jeugdhulpverantwoordelijke. De RSJ vindt het van groot belang dat jeugdhulpverantwoordelijken, die onder meer beslissen over het daadwerkelijk toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen, voldoen aan objectieve en op landelijk niveau vastgelegde kwaliteitseisen. Om deze reden ontraadt de RSJ de betreffende wijziging.

Advies Wijziging van de Regeling Jeugdwet in verband met de Wet rechtspositie gesloten jeugdhulp

Naast de bovengenoemde onderwerpen vindt u op onze website al het nieuws terug. Rest ons u hier nog fijne feestdagen en een gezond en gelukkig 2024 te wensen!