Advies Vergrijzing in detentie
De samenleving vergrijst. Dat is in de gevangenis niet anders dan daarbuiten, maar ook niet iets waar als vanzelf bij wordt stilgestaan. Bij de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming riep het de vraag op of de voorzieningen in gevangenissen voldoen aan de (zorg)behoeften van oudere gedetineerden en in hoeverre het verblijf van ouderen in de gevangenis humaan kan (blijven) plaatsvinden. Ook als deze groep, zoals verwacht, groeit.
Download in Nederlands: 'Advies Vergrijzing in detentie'
Download in Nederlands: 'Samenvatting Vergrijzing in detentie'
Download in Engels: 'Summary Advisory report: An ageing prison population'
Om voor te sorteren op het toenemend aantal ouderen in gevangenissen, is het van belang op korte termijn landelijk beleid en regelgeving voor oudere gedetineerden te ontwikkelen, naast praktische maatregelen. Alleen zo kan een legitieme en humane uitvoering van een gevangenisstraf van ouderen mogelijk blijven.
In de aanbevelingen geeft de RSJ aan welke beleidsmatige en praktische maatregelen genomen moeten worden om dit te realiseren. Zo zou bij de strafoplegging waar mogelijk afgezien moeten worden van een gevangenisstraf en periodiek getoetst moeten worden of een oudere gevangene nog detentiegeschikt is. Het zou mogelijk moeten zijn om ouderen op kleinschalige afdelingen te plaatsen met voldoende beschikbare geriatrische zorg, thuiszorg en hulp bij algemene dagelijkse levensverrichtingen. Ook zou voor zinvolle, passende en uitdagende dagbesteding gezorgd moeten worden. De reguliere somatische en psychische zorg voor oudere gedetineerden moet versterkt worden om ook in de nabije toekomst aan de zorgplicht te kunnen voldoen. Cellen moeten worden aangepast, zodat ook ouderen die hulpmiddelen of speciale bedden nodig hebben er kunnen verblijven en deze gedetineerden moeten luchtplaatsen en algemene ruimtes goed kunnen bereiken. Tenslotte geeft de RSJ aan dat het belangrijk is te zorgen voor scholing en voorlichting aan (levens)langgestrafte ouderen over de moderne samenleving en bijbehorende praktische (digitale) zaken, zodat zij goed kunnen re-integreren in de samenleving.
Beleidsreactie
De minister voor Rechtsbescherming heeft op 26 januari 2023 op het advies Vergrijzing in detentie gereageerd. De minister laat verkennen of op bepaalde plaatsen binnen het gevangeniswezen geriatrische zorg, hulp bij algemene dagelijkse levensverrichtingen en thuiszorgtaken kunnen worden geregeld. Ook zal de minister nagaan hoe arbeid en zinvolle dagbesteding beter kunnen worden afgestemd op ouderen in detentie. Verder wordt bij toekomstige nieuwbouw of renovaties van penitentiaire inrichtingen waar mogelijk ingezet op toegankelijkheid voor oudere gedetineerden, denk aan rolstoeltoegankelijke cellen, bredere deuren en liften. Om het re-integratieproces beter af te stemmen op ouderen zal bekeken worden of de arbeidsurennorm voor plaatsing in een Beperkt Beveiligde Afdeling voor hen verruimd kan worden naar zinvolle dagbesteding.